وقتی فریلنسر ایرانی بودن یه جور چالش همیشگیه. همینطور که می‌دونین تو ایران فریلنسر بودن خودش ماجرا داره، ولی اگه بخوای برای خارج از کشور کار کنی، داستان چند برابر پیچیده‌تر می‌شه. این مسیر پر از فرصت‌های فوق‌العاده‌ست؛ درآمد دلاری، تجربه‌ی حرفه‌ای، مشتری‌هایی با سطح انتظار بالا، ولی خب، از اون طرف هم کلی چالش و دغدغه همراهشه که نمی‌شه ازشون چشم‌پوشی کرد.
من خودم وقتی اولین پروژه‌مو از یه کارفرمای خارجی گرفتم، فکر می‌کردم فقط یه حساب پی‌پال می‌خوام و همه چی ردیفه. ولی کم‌کم فهمیدم پشت پرده کلی جزئیات مهم هست که باید بدونی. اینجا همه‌ی اون دغدغه‌های مهم رو آوردم که بدونی با چی طرفی، و اگه خواستی وارد این مسیر بشی، آماده‌تر باشی.
۱. دریافت پول؛ بزرگ‌ترین چالش ما ایرانی‌ها
مهم‌ترین و دم‌دستی‌ترین مشکل برای یه فریلنسر ایرانی اینه:
چطوری پولمو بگیرم وقتی تحریمم؟ خیلی از پلتفرم‌های معروف مثل Upwork یا Fiverr به حساب‌های ایرانی سرویس نمی‌دن. حتی پی‌پال، پَیونیر و خیلی از ولت‌های خارجی، به محض اینکه بفهمن ایرانی هستی، حسابتو می‌بندن. یعنی با یه کلیک ممکنه پولت بپره.
راه‌حل چیه؟
- استفاده از واسطه‌های مالی (صرافی‌های معتبر، سایت‌های فریلنسری داخلی که حساب خارجی دارن)
- ساخت حساب با هویت غیرایرانی (این راه پرریسکه و قانونی نیست)
- همکاری با آشناهای خارج از کشور
- استفاده از رمزارزها (اگر تجربه‌اش رو داری)
- هیچ‌کدوم این راه‌ها کاملاً بی‌ریسک نیستن، ولی وقتی حرفه‌ای شی، کم‌کم راه خودتو پیدا می‌کنی.
۲. نداشتن قرارداد رسمی و ریسک دزدیده شدن پروژه
کار با مشتری خارجی خیلی وقتا از طریق چت یا ایمیل پیش می‌ره. خیلیا قرارداد رسمی نمی‌بندن. این یعنی اگه پولتو نده یا پروژه رو نصفه ول کنه، دستت به هیچ جا بند نیست.
راه‌حل چیه؟
- همیشه از escrow استفاده کن (مثلاً توی Upwork سیستم داره)
- پرداخت مرحله‌ای بگیر
- با قرارداد انگلیسی ساده از مشتری بخواه همه چیز شفاف باشه
- حواست به نمونه‌کارهات باشه، تا بی‌دلیل تحویل ندادی!
۳. تحریم‌های فنی و محدودیت در ابزارها
یه‌بار خواستم از یه سایت معروف طراحی فونت بخرم که دیدم حتی اجازه نمی‌ده سایتش رو باز کنم! خیلی از ابزارهای آنلاین، APIها، سایت‌های آموزشی و حتی هاستینگ‌ها به ایران سرویس نمی‌دن.
راه‌حل چیه؟
- استفاده از VPN حرفه‌ای با آی‌پی ثابت
- ساخت اکانت با ایمیل غیرایرانی و لوکیشن امن
- استفاده از نسخه‌های جایگزین ایرانی یا open-source
- مشورت با فریلنسرای باتجربه برای دور زدن تحریم‌ها
۴. اختلاف ساعت و هماهنگی با مشتری
وقتی مشتری‌ات مثلاً تو کانادا یا استرالیاس، ممکنه لازم باشه ساعت ۲ نصف شب جلسه بری. یا وقتی اون بیداره، تو خوابی! این قضیه مخصوصاً وقتی کار تیمی یا پروژه‌ی حساس داری، اذیت‌کننده‌ست.
راه‌حل چیه؟
- از همون اول با مشتری در مورد ساعت کاری‌ت حرف بزن
- از ابزارهایی مثل Calendly، Google Calendar، یا Trello برای مدیریت زمان استفاده کن
- نذار ساعتت بهم بریزه؛ چون زود فرسوده می‌شی
۵. زبان انگلیسی؛ نه فقط برای حرف زدن!
خیلیا فکر می‌کنن اگه فقط بتونی انگلیسی حرف بزنی، کافیه. ولی کار با خارجی‌ها یعنی باید بتونی:
- ایمیل رسمی بزنی
- قرارداد انگلیسی بخونی
- کامنت فنی بدی
- مستندات بنویسی
- تو جلسه حرفه‌ای حرف بزنی
- اگه اینا رو بلد نباشی، حتی با بهترین مهارت فنی هم ممکنه کار از دستت بپره.
۶. مسائل مالیاتی و قانونی
درآمد دلاری شاید خوشحال‌کننده باشه، ولی وقتی رقمش زیاد بشه، ممکنه برات سوال پیش بیاد که مالیات باید بدم؟ پیگیرم می‌شن؟ یا حتی اگه بخوام از بانک وام بگیرم، درآمد فریلنسری به حساب میاد یا نه؟
در حال حاضر تو ایران قوانین خیلی دقیقی برای درآمد ارزی فریلنسرها نیست، ولی همیشه باید حواست به این باشه که:
- گردش مالیات منطقی باشه
- پولتو یکجا وارد نکن
- مستندات کارت رو داشته باشی
- اگه لازم شد، از مشاور مالیاتی کمک بگیری
جمع‌بندی
کار کردن برای مشتری خارجی از ایران یه جور ماجراجوییه. هم می‌تونه مسیر رشدت رو چند برابر کنه، هم اگه حواست نباشه، می‌تونه دردسر درست کنه. ولی اگه باهوش باشی، مهارتت خوب باشه و حواست به جزئیات باشه، این راه می‌تونه یکی از بهترین تصمیم‌هایی باشه که توی زندگی کاری‌ت می‌گیری.
